Η αξία που έχει η μνήμη για τη ζωή του ανθρώπου είναι πολύ μεγάλη, χωρίς αυτήν θα ήταν αδύνατη όχι μόνο η διαπαιδαγώγηση και η πνευματική καλλιέργεια αλλά και αυτή ακόμα η στοιχειώδης γνώση του κόσμου των αντικειμένων.
Σε κάθε αντίληψη οι άμεσες εντυπώσεις πλουτίζονται με συγγενείς παραστάσεις που διατηρούνται μέσα στη συνείδηση χάρη στη μνημονική μας ικανότητα. Με τις παραστάσεις αυτές τα δεδομένα των αισθήσεων αποκτούν τη σημασία τους.
Παράδειγμα: Στους ατμούς που αναδύονται βλέπουμε ότι το φαγητό μέσα στη χύτρα ότι είναι ακόμα ζεστό. Ακούμε τη φωνή ενός ανθρώπου και καταλαβαίνουμε ότι είναι οξύθυμος.
Στις περιπτώσεις αυτές η μνήμη συμπληρώνει και καθοδηγεί τις αισθήσεις και έτσι εννοούμε.
Με την μνήμη αποθησαυρίζονται και προσφέρονται όταν έχουμε την ανάγκη τους.
Τα διδάγματα της πείρας (η μάθηση) και με την πείρα ο άνθρωπος γίνεται ικανός να αντιδρά εύστοχα. Όχι μόνο στις ίδιες, αλλά και σε νέες καταστάσεις της ζωής του.
Ένας άνθρωπος χωρίς μνήμη δεν μπορεί να έχει πείρα.
Το κάθε νέο αντικείμενο, το κάθε νέο γεγονός θα έμενε ως ψυχική εικόνα απομονωμένο μέσα στη συνείδησή του. Μόνο για μία στιγμή όσο δηλαδή θα διαρκούσε η εντύπωση του. Μόλις απομακρυνόταν από τον ορίζοντα μας θα εξαφανιζόταν αμέσως κάθε ίχνος από την παράσταση του.
Μπροστά στο ίδιο αντικήμενο η γεγονός ο άνθρωπος χωρίς μνήμη θα στεκόταν έκπληκτος και αμήχανος γιατί θα νόμιζε ότι τώρα μόνο το βλέπει για πρώτη φορά. Τέτοιος δεν είναι ο φυσικός κόσμος και για αυτά ακόμη τα κατώτατα στην κλίμακα της ζωής όντα γιατί και αυτά έχουν στοιχειώδη μνήμη.
Για τον άνθρωπο το κάθε πράγμα δεν είναι ποτέ απλή εντύπωση.
Πάντα συνυπάρχουν με αυτήν παραστάσεις από προηγούμενη αντίληψη, και προπάντων αναμνήσεις. Κάθε γεγονός φέρνει στη μνήμη του πολλά άλλα, αναδεύει και δραστηριοποιεί τα βιώματά του.
Ο κόσμος του ανθρώπου είναι κόσμος όχι «γυμνών πραγμάτων» αλλά «σημείων και συμβόλων» εικόνων δηλαδή ψυχικών φορτισμένων με σημασία.
Το μάρμαρο που σκεπάζει το χώμα του τάφου, δεν είναι απλώς ένα σκληρό και άσπρο «πράγμα» αλλά το μνημείο ενός γνωστού ή άγνωστου νεκρού.
Η φωτογραφία δεν είναι απλώς ένα σύνολο από «pixels» σε ορισμένες διαστάσεις, αλλά εικόνα ενός φίλου. Ο ήχος της Καμπάνας δεν είναι απλώς εντύπωση από ένα δονούμενο στον αέρα «μεταλλικό αντικείμενο», αλλά ανάλογα με την ένταση και το ρυθμό του πρόσκληση σε εορτή ή πένθιμη ανακοίνωση.
Σημεία και σύμβολα γίνονται για μας τα αντικείμενα, όχι με τα αισθήματα που προκαλούν αλλά με τις παραστάσεις που ξαναπλάθονται μέσα μας από τις εντυπώσεις τους. Όχι λοιπόν με την αίσθηση αλλά με την μνήμη.